Mağaradaki yarasalar
Rössler’in 1791 tarihli „Erdloch bey Sontheim „daki hayvanlarla ilgili ilk raporunda şöyle denmektedir: „Mağarada yarasa vb. canlılara hiç rastlanmamıştır“. Bununla birlikte, yarasaların Sontheim mağarasını eski zamanlarda tünek olarak kullandıkları varsayılabilir, çünkü 1926’da Laichingen’deki Alman Mağaracılar Ana Birliği konferansı sırasında yapılan bir inceleme vesilesiyle Sontheim mağarasının giriş alanındaki bir breşte yarasa kemikleri bulunmuştur (HELLER 1928), ancak bunların yaşı tam olarak belirtilememiştir. Orada tanımlanan yarasa türleri şunlardır: Saçaklı yarasa, Bechstein yarasası, su yarasası ve kahverengi uzun kulaklı yarasa.
Su yarasasının ortaya çıkışı özeldir, çünkü bu tür eskiden Swabian Alb’da çok nadiren bulunurdu. Bunun dışında, bahsi geçen türler Sontheim Mağarası’nda hala görülmektedir.
Yarasalarla ilgili bir sonraki referans, 1938/39 kışında Sontheim Mağarası’nı ziyaret eden ve büyük bir pug yarasası kış uykusu grubunu keşfeden ve fotoğraflayan Dr. HANS LÖHRL’den gelmektedir. Böylesine büyük bir pug yarasası topluluğu o dönem için de özel bir durumdu ve Swabian Alb bölgesi için benzersizdi.
Res. 16: 1938/39 kışında Sontheim mağarasındaki pug yarasasının kış uykusu grubu.
Yarasalar kışın yiyecek azaldığında ve 0°C’ye kadar soğuduklarında kış uykusuna yatarlar. Bu da enerji ve yiyecek tüketimlerini büyük ölçüde azaltır. Bu da enerji ve yiyecek tüketimlerini büyük ölçüde azaltır ve sadece sonbaharda biriktirdikleri yağ rezervleriyle kışı atlatabilirler.
Şekil 17: Pug evi olarak adlandırılan evin tavanı.
Çok sayıda yarasa ve özellikle de nadir görülen pug yarasası, kış uykusuna yatan yarasalar için ilk koruyucu önlemin Swabian Alb’da alınmasına yol açmıştır. 1959 yılında buraya ilk yarasa kapısı kurulmuş ve bu kapı Almanya’daki diğer birçok koruyucu önlem için model olmuştur.
Res. 20: Sontheim Mağarası’ndaki ilk yarasa kapısı kurulumdan kısa bir süre sonra. ROLF GRIESINGER solda, HANS RUOPP sağda.
1969 yılından itibaren yarasa popülasyonlarının sistematik sayımları gerçekleştirilmiştir. 1960’ların sonuna kadar 1.000’e kadar yarasa bulunurken, 1976/77 kışında sadece 17 hayvan vardı. O zamandan beri kış uykusuna yatan yarasaların nüfusu toparlandı.
Şekil 21: 1951/52 kışından günümüze kadar kış uykusuna yatan yarasaların popülasyon gelişimi. 1969’dan önceki rakamlar halkalama ve kurtarma verilerinin yanı sıra diğer bilgilerden derlenmiştir.
Ağustos ayının başından itibaren Sontheim Mağarası, gündüzleri görünmeseler de yaz aylarında yarasalar tarafından doldurulmaktadır. Muhtemelen yarıkların derinliklerinde saklanıyorlar. Bireysel gece uçuş gözlemleri, kışın da bulunan tüm türlerden 500 kadar yarasanın aynı anda mağarada uçtuğunu göstermektedir. Bu davranış genellikle sürü halinde uçma olarak adlandırılır, ancak önemi henüz tam olarak anlaşılamamıştır. Tüm türlerden yarasalar gelecekteki kışlık bölgelerinde buluşurlar. Muhtemelen buranın hala uygun olup olmadığını kontrol ediyorlardır. Bununla birlikte, kur yapma ve yılın ilerleyen dönemlerinde çiftleşme gerçekleştiği için sürüleşmenin sosyal bir bileşeni de vardır.
Şekil 23: Su yarasası eskiden Swabian Alb’da çok nadir görülürdü. Bugün Sontheim Mağarası’nda düzenli olarak görülmektedir.
Son söz
Sontheim Mağarası şu anda Baden-Württemberg’deki yarasalar için en önemli kış tüneklerinden biridir ve bu nedenle Kasım ayının başından Nisan ayının sonuna kadar ziyarete kapalıdır. Bu koruyucu önlem kesinlikle gereklidir çünkü yerli yarasaların birçoğunun popülasyonu tehdit altındadır, örneğin pug yarasası ve küçük at nalı yarasası gibi bazı türlerin nesli ülkemizde çoktan tükenmiştir. 1970’lerin ortalarında büyük fare kulaklı yarasadan geriye sadece birkaç örnek kalmıştı.
Res. 27: Sontheim Mağarası’nda zaman zaman Büyük Fare Kulaklı Yarasa’nın sadece tekil örnekleri görülebiliyordu. Bugün yine tavandan sarkan yarasa kümeleri var.
Dr. Alfred Nagel (kısaltılmış)
Daha fazla bilgi için Sontheim Mağarası broşürünü mağara bilet gişesinden temin edebilirsiniz.